Прывітанне

Як старанна люстэрка не тры...

Як старанна люстэрка не тры,
Як не лайся на пыл і на жонку,
Але кім сябе бачыш знутры,
Тым, на жаль, не з’яўляешся звонку.

І не стома – прычына таму,
І не крэмаў благіх ужыванне.
Проста ты ўласны твар акунуў
У сапраўднае адлюстраванне.

Ухапіўшы ўсе рысы твае,
Бы праводзячы дбайную зверку,
Без ілжывасці перадае
Непадкупнае фота – люстэрка.

Там не ўбачыш душы маладосць –
Толькі твар… і мяшкі… і маршчыны.
Сівізны ўжо прыпыленасць ёсць…
Але што – сівізна для мужчыны?

І на твары не толькі гады,
Што праз пальцы пяском праляцелі,
Але й моцных пачуццяў лады,
І нястрыманых думак фартэлі,

І пяшчотнай усмешкі святло,
І рамантыкі подых вясновы,
І натхнёнага духа чало…
Дык нашто тыя з выглядам змовы?

Кінь люстэрка! Хай гарам гарыць!
Ну навошта ўглядацца вачыма,
Калі ўсё, што нязменна – ўнутры,
А што звонку – праносіцца міма?

Пераклад. Б. Пастарнак. "Недатыка й ціхоня..."

Недатыка й ціхоня – як ёсць –
зараз ты ўся – агонь-аганёчак.
Дай замкну я тваю прыгажосць
у цямніцу – у верш-церамочак.

Паглядзі, як гульнёй агнявой
азарае "арандж" абажура
край акна, падаконнік, пакой,
нашы цені і нашы фігуры.

Ты з нагамі крыж-накрыж сядзіш
на тахце – па турэцку, няйначай, –
і ляпечаш – о, мой ты малыш! –
аба ўсім ну зусім па-дзіцячы.

Задуменная, ніжаш на ніць
жменьку пацерак – як жа парвалі?! –
і спрабуеш са мной гаварыць
пра дарослыя рэчы рэалій.

Кажаш, пошлае слова – “любоў”?
Я прыдумаю назву другую
і ўвесь свет – мора створаных слоў,
як захочаш ты, перайменую.

Ды не выдасць твой сумны выраз
пачуцця невычэрпнага залеж –
твайго чуйнага сэрцайка пласт.
Ну навошта ты вочы хаваеш?

15.06.2013

Б. Пастернак "Недотрога, тихоня..."

Недотрога, тихоня в быту,
Ты сейчас вся огонь, вся горенье,
Дай запру я твою красоту
В темном тереме стихотворенья.

Посмотри, как преображена
Огневой кожурой абажура
Конура, край стены, край окна,
Наши тени и наши фигуры.

Ты с ногами сидишь на тахте,
Под себя их поджав по-турецки.
Все равно, на свету, в темноте,
Ты всегда рассуждаешь по-детски.

Замечтавшись, ты нижешь на шнур
Горсть на платье скатившихся бусин.
Слишком грустен твой вид, чересчур
Разговор твой прямой безыскусен.

Пошло слово любовь, ты права.
Я придумаю кличку иную.
Для тебя я весь мир, все слова,
Если хочешь, переименую.

Разве хмурый твой вид передаст
Чувств твоих рудоносную залежь,
Сердца тайно светящийся пласт?
Ну так что же глаза ты печалишь?

1956

Пераклад санета 91 У. Шэкспіра.

Ўсе чымсьці ганарацца: радаводам,
Ці талентам, ці поўным кашальком,
Ці сілай, ці адзеннем – самым модным,
Ці добрым ганчаком альбо канём.

У кожнага – уласная забава,
Якая падбаўляе хмелю ў кроў.
А мне не трэба золата і славы.
Я маю найвялікшае – любоў.

Любоў твая пачэсней, чым дваранства,
Каштоўней, чым багатая казна,
Шыкоўней пазалочанага ўбранства,
Жаданей маладзецкага каня.

Я маю больш за ўсіх... Адно турбуе:
Вось кінеш - і адразу ўсё згублю я...

W.Shakespeare, Sonet 91

Some glory in their birth, some in their skill,
Some in their wealth, some in their bodies' force,
Some in their garments, though new-fangled ill,
Some in their hawks and hounds, some in their horse;

And every humour hath his adjunct pleasure,
Wherein it finds a joy above the rest:
But these particulars are not my measure;
All these I better in one general best.

Thy love is better than high birth to me,
Richer than wealth, prouder than garments' cost,
Of more delight than hawks or horses be;
And having thee, of all men's pride I boast:

Wretched in this alone, that thou mayst take
All this away and me most wretched make.

Святар старанна рамантуе...

Святар старанна рамантуе
Ў сваім двары зламаны плот.
А побач хлопчык шпацыруе,
Ажно глядзіць, здаецца, ў рот.

— Што, дзетка, вучышся сталярыць?

— Ды не... Мне б толькі вось пазнаць:
Калі святар па пальцу ўдарыць,
Што будзе ён тады крычаць?

18.03.2011

Прытча "Погляд у акно"

Ў бальнічнай палаце двухмеснай
Ляжалі цяжкія - два хворых.
Былі ў іх падобныя месцы
І прыкладна роўныя ўмовы.
Адрозненне мелі адное:
Адзін з іх ляжаў ля акенца,
Другі ж - ля дзвярэй, ды затое
Меў выкліка кнопку на сценцы.

Змяняліся месяцы года,
Вясна пераходзіла ў лета.
Той, што ля акенца, заўсёды
Пра змены расказваў суседу:
Пра дождж і пра яснае сонца,
Пра дрэвы і першыя кветкі…
Глядзеў – і апісваў бясконца,
Нібыта знімаючы злепкі.

Ён бачыў (бо меў такі ложак,
Адкуль назіралася проста)
Сусвет - незвычайна прыгожы,
Сапраўдны, жаданы, дзівосны.
Там лёталі птушкі і дзеці,
Праходзілі міма жанчыны,
І ўсё гэта морам суквеццяў
З'яўлялася перад вачыма.

І вось… стала блага аднойчы
Таму, што ляжаў каля шыбаў.
Шапнуў ён суседу - аж двойчы -
Каб той медсястру яму вызваў.
Сусед жа чамусь адвярнуўся,
У коўдру ўкруціўся старанна....
Той, першы, захроп,.. здрыгануўся,..
І сціх,… і замёр… нечакана…

Назаўтра ж - яшчэ да абходу -
На “хуткай” прывезлі другога ,
А той, што ля кнопкі, з ахвотай
Заняў ложак “сябра” былога.

"Нарэшце!
На месцы бясцэнным !!...
Акно!!!"

Ён зірнуў...

"Што такое?!"

Акенца ўпіралася ў сцены -
Глухія, тужлівыя... мроі...

Сталіцу лівень зноў заліў…

Сталіцу лівень зноў заліў.
Не ў першы раз бяда такая.
Што хоча неба змыць з зямлі,
Калі вось гэтак палівае?

А мо патопы – нам прысуд
За ўсё, што дзеецца на сушы?
Ці Бог сцірае нейкі бруд,
Які набіўся ў нашы душы?

Ізноў Няміга – у вадзе.
Вада – ракой, вада – навалай...
Куды расклад такі вядзе?
Ці папярэджанняў нам мала?

О, чалавек! Шануй жыццё!
Цябе – і пернікам, і пугай,
А ты й дарослы – бы дзіцё:
Як ні кажы, не хочаш слухаць…

28.06.2010

О, вясна!

О, вясна! О, вясна-чараўніца!
Ты прыйшла! Ты з'явілася зноў –
Прыгажуня ў квяцістай спадніцы,
Вышываны падол – з дзьмухаўцоў!

Ты зляцела аднекуль на дрэвы,
Узбудзіла пупышачкі ў рост,
Падхапіла птушыныя спевы,
Захмялеўшы ад соку бяроз.

Ты аблашчыла сонейкам дахі
І зямлю – і палі, і лясы.
Ты распырскала дзіўныя пахі
І – брыльянтамі – кроплі расы.

На траву, на душу, на далоні,
На абшары дуброў і гаёў
Ты рассыпала гукі сімфоній
І дуэты шальных салаўёў.

Хараством забуяла, заззяла,
Заквітнела, пчалой загуло,
А тябе і таго стала мала –
Ўжо бяліла ў справу пайшло.

Ты праліла бальзам прыгажосці
На квіценне бялюткіх садоў,
Раскідала няўлоўнае штосьці
Ціхім шчасцем на плямы лугоў.

Пацягнула за ветрам кудысьці –
Па дарогах сваіх вандраваць,
І, схаваўшыся ў ліпкае лісце,
Стала дожджыкам свет паліваць.

Гаспадарачы гэткім парадкам,
Не патрапіла толькі адным:
Накідала на чыстыя градкі
Пустазеллем густым дываны.

21.05.2010

Памяці паэтаў...

Зноў смерць, касой махнуўшы, сее гора.
Зноў – боль і скону парасткі – крыжы.
Па тым, хто жыў на гэтым свеце ўчора, –
Памінкі і аплакванне душы…

Так рана – недаспелыя калоссі!
Так хутка – а што бачылі ў жыцці?
Іх нават не кранула сцюжай восень,
А ўжо яны – туман у небыцці.

Чаму? Ды вось такімі маладымі –
Калі яшчэ так многае маглі б?!
Ці неба, распасцёртае над імі ,
Прыцягвае найлепшае з зямлі?

А мо іх вабіць ззянне дальніх зорак?
Ці кліча плынь забыўнасці-ракі?
Паэты, кампазітары, акцёры,
Артысты, рэжысёры, мастакі…

Чаму?! Не дапісаўшы, не дапеўшы,
Жыццё не далюбіўшы і жанчын,
Пакінуўшы пачуцці ў сваіх вершах,
Мелодыях і дзеяннях карцін…

Пайшлі. Няўжо настане новы ранак?
Без іх няўжо снягі вясной збягуць?
Чаму іх забіраюць нечакана
І часу развітацца не даюць?!

Але… наўрад ці нам адкажа Ойца…
На жаль, таго не дадзена спазнаць.
А мо Ён так збірае лепшых творцаў,
Каб іншы свет на небе апяваць?

13.07.2910

Пераклад верша Henry David Thoreau

Бы дзве планеты, быць бы нам…
Ды раптам... зоркаю двайной...
Ўзышлі і ззяем... недзе там,
Дзе спалучыліся з табой…

Сусветных ветраў не спыніць...
Але ёсць шчасце пад луной –
Пад спевы сфер сусвет круціць
Вакол сярэдзіны адной!

Прытча пра муху

Жыла-была на свеце муха —
Гарэза, неслух, весялуха.
І давялося ёй "пад мухай"
На стужку ліпкую зляцець.

Яна ад жудасці асіпла:
"Вось дык папалася! Уліпла!
Як жа з паверхні ўзняцца гіблай,
Каб зноў былую волю мець?"

Ну й пачала адчайна рвацца,
Туды-сюды ў бакі матляцца,
Але прыліпла — не падняцца,
Як ні гудзі — трымае гаць.

Калі ж агледзeлася ўпотай,
Такіх жа ўбачыла "адлётаў":
На ліпкай стужцы мух з паўроты,
Загразлі ў клеі — і маўчаць.

Гаворыць ёй суседка справа:
"Што ты гудзіш? У чым тут справа?
Нашто турбуеш поўдзень млявы,
Чаго трывожыш супакой?"

А муха наша горка плача —
Такая выпала няўдача!
Пякучы след слязы гарачай
Змахнула лапкаю-рукой:

"Ну як жа тут не хвалявацца?
Уліпнуць гэтак — і стрымацца?
Няўжо палоннай заставацца?
О, жах! Ды хто так існуе?"

"А што такога, мая дзетка?, —
Ёй шэпча ціхенька суседка, —
Які там жах? Я — таму сведка:
Мы тут вось гэтак і жывем..."

Памяці Васіля Гадулькі

Нізку вершаў не кінеш на плечы
І на хлеб не намажаш, бы масла…
Мо таму ў адзіноце й галечы
І сканаюць паэты заўчасна?

Без любві, без прызнання і сродкаў,
Не прынятых, забытых усімі,
Колькі іх на зямлі – самародкаў,
Не паднятых да сэрца сваімі?

Не знайшоўшых ні ў кім разумення,
Рэчаіснасцю расчараванных?
Наўздагон ім не слава – каменні –
Адваротнай старонкай пашаны.

Што іх творы? Падставы для смеху?
Што іх лёс – быть паэтам гаротным?..

Але голас, памножаны рэхам,
Застаецца ў вяках - бессмяротным...