Прывітанне

Пераклад санета 100 У. Шэкспіра

Ты, Муза, дзе? Чаму цябе няма
З тым, хто тваёй магутнасці выток?
Няўжо натхненне страчваеш дарма
На спеў пусты - і голас твой знямог?

Прыйдзі хутчэй! Шэдэўрамі залі
Няўмольны час, каб змыць яго таўро!
Пой для таго, хто талент запаліў
І ажывіў пачуццямі пяро!

Зірні, гультайка, ў твар маёй любві!
Ці там няма няўхільнасці прыкмет?
Ты лёт хвілін сатыраю абві -
Каб не пакінуў зменлівасці след.

Услаў любоў! І славаю зніштож
Навалу –смерць , касу яе і нож!

W.Shakespeare, Sonet 100

Where art thou, Muse, that thou forget'st so long
To speak of that which gives thee all thy might?
Spend'st thou thy fury on some worthless song,
Darkening thy power to lend base subjects light?

Return, forgetful Muse, and straight redeem
In gentle numbers time so idly spent;
Sing to the ear that doth thy lays esteem
And gives thy pen both skill and argument.

Rise, resty Muse, my love's sweet face survey,
If Time have any wrinkle graven there;
If any, be a satire to decay,
And make Time's spoils despised every where.

Give my love fame faster than Time wastes life;
So thou prevent'st his scythe and crooked knife.

Бяздоннае багацце

У Тураве жыў колісь Яраслаў –
Князь мудры, справядлівы і багаты.
Аднойчы ён з гасцямі паскакаў
На ўловы – паляўнічым быў заўзятым.

Набілі шмат дзічыны дружбакі.
Ды тура Яраслаў-ваяка ўбачыў.
Пагнаўся – ды, напэўна, лёс такі –
Пагоня абярнулася няўдачай.

Тур бег і раптам рэзка так звярнуў
На князя (апынуўся ж пад нагамі),
Што конь з разгону тура садануў –
І рухнуў, пратаранены рагамі.

І крупам так прыціснуў седака –
Шчэ момант – і расплюшчылася б цела.
Ды ў гэты час загоншчыка рука,
Бы цуд неспадзяваны, падаспела.

Ён туру ў вочы світку ўміг шпурнуў
І спрытна нож яму ўсадзіў у сэрца.
Той рынуў – нежывы ўжо – на зямлю –
І князь пазбег шчамлёткаў лютай смерці!

Калі ж зусім прыйшоў ужо ў сябе,
Загоншчыка – Ранцэвіча – паклікаў:
“Вось – золата – за ўчынак твой – табе!” –
І збан падаў з чырвонцамі вялікі.

Але Ранцэвіч гэткі быў мудрэц:
Кіёк узяў, праткнуў да дна збаночка –
“Як будзе дно – багаццю і канец.
Сапраўдны скарб не вымераць кіёчкам!

Дый золата – забава для князёў –
Не надта й прыжываецца ў народзе.
Дай, княжа, дар такі мне за любоў,
Каб дна я аніколі не знаходзіў!”

Падумаў князь і кажа: “Вось бяда!
Калі б сабраў я ўсё свае багацце,
Ты нават і тады б дастаў да дна…
Дык што з табой рабіць мы будзем, браце?”

Загоншчык засмяяўся: “Пойдзем, князь,
Сапраўднае багацце нас чакае.”
Ўзяў меч – дый усадзіў у глебу ўраз.
“Вось, княжа! Бачыш, скарбніца якая?!

У ёй нікому дна не дасягнуць.
Зямелька – вось бяздоннае багацце.
Што грошы? Атрымаеш – пакрадуць.
А кут свой будзе ў сэрцы, быццам маці.”

Здзівіўся Яраслаў ( дый болей, чым)
Загоншчыкавай мудрасці бясцэннай –
І дарчую з пячаткай уручыў:
“Ранцэвічу – на дзесяць пакаленняў.»

Дагэтуль, далібог, пад Мазыром
У вёсачцы Вяленічы сяляне
Шчэ помняць пра паданне – мудры ўрок.
Дагэтуль і Ранцэвічы ў пашане.

Нашчадкі з роду ў род перадаюць
Той скарб, што застаецца дзіўным дарам :
Бяздоннае багацце – родны кут
І грамату – у цынкавым футляры.

Па беларускай легендзе: http://www.bellib.org/legenda/item/legenda/legenda-121.html

28.09.2011

Графаманю цішком...

Графаманю цішком – і каюся
Над чарговым слабенькім творам:
У які радок ні ўчытаюся,
Паліць сорам – вялікі сорам!

Ад натхнення сябе хаваючы,
Зачыняю ўсе вокны-дзверы.
Заракаюся, прысягаючы,
Не пісаць – і не буду. Верыш?

16.04.2012

Як хораша! Зіма!

Як хораша! Зіма! Прыгожа, як ніколі!
Дзіўлюся на гульню завей і маразоў,
Смакую па глытку паветра і прыволле –
І сцюжа ўсё хутчэй ганяе ў целе кроў.

Абуджаная ноч вітае ранак стынню.
На вокнах зіхаціць вясёлкаю крышталь.
Іду я, а сляды дарожкай цёмна-сіняй
Збягаюць ад мяне ў заснежаную даль.

Світальнае жэле малінавага ўсходу
Спаўзае на снягоў бахматае безэ...
І радасць, і спакой, і божая лагода
Аблашчваюць душу, бы сонца, пакрысе.

Яснее небасхіл... Мільгаюць, нібы ў моры,
На хвалях насыпных іскрыстыя агні.
І ззяе, і пяе, і цешыцца прастора,
І крокамі рыпіць у звонкай цішыні...

Я кану ў гэты сон, уп'юся асалодай,
На шкельцах ледзяшоў сыграю Творцу гімн
І свята зімніх дзён запомню назаўсёды –
У сэрцы зберагу, як лепшы успамін.

Павіншую па фэн-шую...

Дарагія грамадзяне!
Спадары! Паны і пані!
Можна, я вас па фэн-шую
З Новым годам павіншую?

Намалюю вам багата –
Замкі – казка, а не хаты:
Вежы, лесвіцы, балконы,
Дзверы з дубу, дах чырвоны.

А над комінам – дымочак
Забаўлянкаю для вочак –
Уздымаецца ад печкі
І звіваецца ў калечкі.

На двары ж – снягоў пярыны,
Лаўкі ватныя ля тыну,
Снегавік з маркоўным носам
Пад ялінай-хмарачосам.

І на коўзанцы ля ганку,
Хто на лыжах, хто на санках, –
Целы: твары, ногі, рукі –
Ваша шчасце – дзеці, ўнукі.

А ў жытле – аладка сонца,
Што ўсміхаецца ў аконцы,
І набытага куфэрак,
І прысмакі на вячэру.

І галоўнае – каханне,
Што ніколі не падмане,
А з пяшчотай – вочы ў вочы –
Каратае дні і ночы.

28.12.2012

Пераклад. Б. Пастарнак. Гефсіманскі сад.

Мігценне зорак роем хаатычным
Давала звыш ілюзію святла
Сцяжыне, што вакол гары Маслічнай
Ад вод Кедрону ўверх спіраллю йшла.

Сцямнелы шлях спыняўся на вяршыне.
За ёй у небе Млечны шлях бялеў
І вабіў так, што шэрыя масліны
Па ім ісці імкнуліся далей.

А тут быў сад з надзелам. Іісусе
Сабраў любімых вучняў за сцяной
І мовіў так: “Душа ў смяротнай скрусе.
Ганіце сон. Маліцеся са мной.”

І адцураўся шчыра, без прытворства,
як ад дароў, пазычаных на час,
і ад улады, і ад цудатворства
і стаў смяротным, як і кожны з нас.

Начны абшар здаваўся месцам судным –
Самотным краем змроку, небыцця.
Паўночны свет быў ціхім і бязлюдным,
І толькі сад прывязваў да жыцця.

Хрыстос маліў Айца ў крывавым поце,
Каб чашу смерці неяк абмінуць, –
І бачыў толькі бездані чарноцце
І у Сябе – людскую слабіну.

Мальбой змягчыўшы жудаснасць рэалій,
Ісус да вучняў крочыў. А яны
Усе, як ёсць, салодка, мірна спалі,
Палёгшы, дзе прыйшлося, на зямлі.

Ён пабудзіў іх. Словам агарошыў –
Чаму яны не разам з ім, а ў снах?
І абвясціў: “Прабіў мой час апошні!
Сын Чалавечы ў здрадніка ў руках!”

І, ледзь прамовіў, як аднекуль люду
Набегла шмат: прыслужнікі, рабы,
Старэйшыны, і кніжнікі, і Юда –
Прыклаўся пацалункам – як забіў.

А Пётр, свой меч узняўшы, замахнуўся,
Адсек камусьці вуха праз адчай.
Ды сціх, пачуўшы раптам ад Ісуса:
“Хто меч падняў – загіне ад мяча.

Калі б Айцец Нябесны мой абрушыў
На карнікаў маіх свой Божы гнеў,
На мне і валасочка не крануўшы,
Рассеяліся б ворагі мае.

Але жыццё дайшло да той старонкі,
Што ўсіх святынь утвораных свяцей:
Калі прароцтваў велічных скарбонкі
Ва ўсёй павінны збыцца паўнаце.

Хада вякоў на прытчы вязь падобна.
Усё ідзе па руху па свайму.
Я для сцвярджэння ісціны Гасподняй
У муках чалавечых смерць прыму.

Сыйду ў труну – і ў трэці дзень устану.
Заззяе сонца, рэкі ажывуць.
І да мяне, як баржы каравана,
На суд плыты стагоддзяў паплывуць.”

БОРИС ПАСТЕРНАК
ГЕФСИМАНСКИЙ САД

Мерцаньем звезд далеких безразлично
Был поворот дороги озарен.
Дорога шла вокруг горы Масличной,
Внизу под нею протекал Кедрон.

Лужайка обрывалась с половины.
За нею начинался Млечный путь.
Седые серебристые маслины
Пытались вдаль по воздуху шагнуть.

В конце был чей-то сад, надел земельный.
Учеников оставив за стеной,
Он им сказал: "Душа скорбит смертельно,
Побудьте здесь и бодрствуйте со мной".

Он отказался без противоборства,
Как от вещей, полученных взаймы,
От всемогущества и чудотворства,
И был теперь, как смертные, как мы.

Ночная даль теперь казалась краем
Уничтоженья и небытия.
Простор вселенной был необитаем,
И только сад был местом для житья.

И, глядя в эти черные провалы,
Пустые, без начала и конца,
Чтоб эта чаша смерти миновала,
В поту кровавом Он молил Отца.

Смягчив молитвой смертную истому,
Он вышел за ограду. На земле
Ученики, осиленные дремой,
Валялись в придорожном ковыле.

Он разбудил их: "Вас Господь сподобил
Жить в дни мои, вы ж разлеглись, как пласт.
Час Сына Человеческого пробил.
Он в руки грешников себя предаст".

И лишь сказал, неведомо откуда
Толпа рабов и скопище бродяг,
Огни, мечи и впереди - Иуда
С предательским лобзаньем на устах.

Петр дал мечом отпор головорезам
И ухо одному из них отсек.
Но слышит: "Спор нельзя решать железом,
Вложи свой меч на место, человек.

Неужто тьмы крылатых легионов
Отец не снарядил бы мне сюда?
И, волоска тогда на мне не тронув,
Враги рассеялись бы без следа.

Но книга жизни подошла к странице,
Которая дороже всех святынь.
Сейчас должно написанное сбыться,
Пускай же сбудется оно. Аминь.

Ты видишь, ход веков подобен притче
И может загореться на ходу.
Во имя страшного ее величья
Я в добровольных муках в гроб сойду.

Я в гроб сойду и в третий день восстану,
И, как сплавляют по реке плоты,
Ко мне на суд, как баржи каравана,
Столетья поплывут из темноты".

25.03.2013

О, душа ты мая, шаляніца...

О, душа ты мая, шаляніца!
Не душы так мяне, не гані!
Дай хаця б на хвілінку спыніцца,
Ачуняць ад пустой мітусні.

Не цягні па ліхім бездарожжы
Басанож – праз каменні і бруд.
Пад цяжарам ускладзенай ношы
Мне не вытрымаць новых пакут.

Не кідай мяне з месца на месца,
Не вымучвай істоту тугой.
Дай, нарэшце, мне дух перавесці
І адчуць блаславенны спакой!

Хай заплюшчацца стомлена вочы!
Хай расправяцца плечы мае!

Я прашу...
А яна нават ноччу
Перадыху ў жыцці не дае.

Пачынае занудліва-строга
Адчуванні і думкі судзіць:
Што зрабіла я сёння благога,
Што павінна ў сабе я змяніць.

А засну – дык і ў сне ўсё сваволіць:
Прымушае і там ваяваць.
Апякае то шчасцем, то болем
Паглядае, дзе чым іспытаць.

Выяўляе – а хто я на справе
І ці вартая нечай любві?
Ці такая ж я ў сне, як наяве?
Ці сумленне ў мяне ўжо ў крыві?

Вывучае мяне, як карцінку,
Адлюстроўвае ў люстры нябёс
І глядзіць, як намеры і ўчынкі
Вызначаюць мой будучы лёс.

5.02.2011

Пераклад верша "Штык" Уілфрэда Гібсана

Вось гэты штык
Яго працяў.
Страшэнны крык
Свет узарваў.

Я падляцеў -
А ён, жывы,
Мне ў твар глядзеў...
Без галавы...

Я галаву
Яму прыклаў.
Ён здрыгануў-
Ся і сканаў...

Адмыўся штык...
Ды Божа мой! -
Страшны той крык
Дасюль са мной...

Wilfred Wilson Gibson (1878-1962)

The Bayonet

This bloody steel
Has killed a man.
I heard him squeal
As on I ran.

He watched me come
With wagging head.
I pressed it home
And he is dead.

Though clean and clear
I've wiped the steel
I still can hear
That dying squeal.

http://allpoetry.com/user/show/Wilfrid_Wilson_Gibson?page=1

О, вясна!

О, вясна! О, вясна-чараўніца!
Ты прыйшла! Ты з'явілася зноў –
Прыгажуня ў квяцістай спадніцы,
Вышываны падол – з дзьмухаўцоў!

Ты зляцела аднекуль на дрэвы,
Узбудзіла пупышачкі ў рост,
Падхапіла птушыныя спевы,
Захмялеўшы ад соку бяроз.

Ты аблашчыла сонейкам дахі
І зямлю – і палі, і лясы.
Ты распырскала дзіўныя пахі
І – брыльянтамі – кроплі расы.

На траву, на душу, на далоні,
На абшары дуброў і гаёў
Ты рассыпала гукі сімфоній
І дуэты шальных салаўёў.

Хараством забуяла, заззяла,
Заквітнела, пчалой загуло,
А тябе і таго стала мала –
Ўжо бяліла ў справу пайшло.

Ты праліла бальзам прыгажосці
На квіценне бялюткіх садоў,
Раскідала няўлоўнае штосьці
Ціхім шчасцем на плямы лугоў.

Пацягнула за ветрам кудысьці –
Па дарогах сваіх вандраваць,
І, схаваўшыся ў ліпкае лісце,
Стала дожджыкам свет паліваць.

Гаспадарачы гэткім парадкам,
Не патрапіла толькі адным:
Накідала на чыстыя градкі
Пустазеллем густым дываны.

21.05.2010

Аўтазапраўка...

Аўтазапраўка. Служачы-юнак:

– Кошт на бензін павысіўся, вадзіцель.

– А Божа ж мой! Тады мне поўны бак
Таго, што ўчора танным быў, лініце.

14.07.2011

Згубіла фразу, нібы свет...

Згубіла фразу, нібы свет –
І не магу знайсці і ўспомніць.
Уцёк, сарваўшыся, сюжэт,
Растала стрыманая споведзь.

Яна не вырвецца цяпер
Бадзягай-ветрыкам на волю.
І мой невыказаны верш
Ужо не выспее ніколі.

Радкамі ўслых не прагучыць,
Не застанецца на паперы.
Мне б тую фразу прыручыць,
Ды мітусня закрыла дзверы…

18.11.2010