Прывітанне

Як небяспечна - словамі гуляць!

Як небяспечна словамі гуляць!
Бы бумеранг, запушчаны ў прастору,
Яны зваротна зноў да нас ляцяць
І нам вяртаюць радасць альбо гора...

Сэрца засціла слота...

Сэрца засціла слота,
Захлынула самота.
Дождж у тысячы ботаў
Снег у кашу таўчэ.
І, ўздыхаючы ўпотай
Над маёй адзінотай,
Затапляе гаротай,
Спачуваннем цячэ…

Ой ты, долюшка-доля –
Непатрэбная воля!
Не сустрэну ніколі
Погляд, мне дарагі.
Стогне вецер ад болю
Над спустошаным полем,
Дзе былога вуголле
Пахавалі снягі.

Ці душа скамянела?
Ці пад саванам – цела?
Тую радасць, што мела
Не змагла зберагчы.
У расстанні здзічэла –
Стала глебай збялелай,
Ад тугі звар’яцелай
У бясконцай начы.

Не чакаю нікога.
Не жадаю нічога.
Перад светам і Богам,
Нібы ў споднім, стаю...
Снег засыпаў дарогі,
Замяцеліў парогі...
Ну каму мне пад ногі
Кінуць долю сваю?

Якая сёння прыгажосць!

Якая сёння прыгажосць –
вачам і сэрцу – асалода!
Напэўна, гэта рай і ёсць –
раскоша, Божая лагода.

Вакол іскрыцца, ззяе снег
трымценнем зорных аплікацый.
Здаецца, так бы цэлы век
стаяць і ціха любавацца:

маліцца ўзнёсла на абшар,
чмурэць ад срэбраных карункаў,
пад вяззю шатаў, нібы ў дар,
прымаць марозу пацалункі,

глядзець, як сонца лашчыць лёд
абжыўшых дахі сталакцітаў,
і прагна піць паветра мёд,
зіміцай-матухнай наліты.

Ноч з анёлам

Было: я некалі стаміўся,
Прылёг на ложак адпачыць,
Заснуў… І раптам … мне з’явіўся
Ці госць, ці прывід уначы.

Прастора ўспыхнула дзівосна
І голас ветрыкам сышоў.
Я ачмурэў. Аж стала млосна.
Анёл! А Божачкі, анёл!

Ён на мяне зірнуў ласкава
І павітаўся: “Мір табе!”
“П – прывітанне… Ну і з’ява…”, –
Я ў шоку мовіў сам сабе.

Але ачуўся паступова
І звыкся з госцейкам сваім.
І пачалася ў нас размова –
І аб усім, і не аб чым.

Я задаваў пытаннні – першы –
Пра нашу долю на Зямлі,
Ён мне адказваў… Нібы вершы
Яго адказы мне былі.

– Чаму вакол так многа гора
І, што ні справа, – то вайна?
– Чым насычаеце прастору,
Тым і адказвае яна…

– Нашто нам шлях выпрабаванняў?
Няўжо пакут не абысці?
– Калі няма ў жыцці кахання,
Дык вам і шчасця не знайсці.

– Чаму ў любві не супадаем,
Усе чарствеем пакрысе,
І, чым мацней каго кахаем,
Тым больш ён болі нам нясе?

– Таму, што вам пара змяняцца:
Не асуджаць, а шкадаваць
Не крыўдаваць, а прытуляцца
І ўсё цярпець і дараваць.

– Чаму ўсяго даволі ў хаце,
А ў сэрцы радасці няма?
– Не там збіраеце багацце,
Таму і чуецца імгла.

– Чаму мы ведаем так мала,
Але карыстаемся - шчэ менш?
– Табе дай, дзіцятка, запалу –
Ты й свет па глупству падарвеш.

– Чаму згасаем у хваробах ?
Вось пад вачыма ўжо мяхі…
– Таму прычыны – не мікробы,
А злоўжыванні і грахі.

– Чаму мы ў скрусе паміраем?
– А што, не чулі вы нідзе –
Па смерці дух уваскрасае,
А прах – да праху тлець ідзе?

– Чаго чакаць нам ад падзеі,
Што сёння нават не кране?
– Якое зерне хто пасее,
Такое потым і пажне…

Так мы балакалі да ранку,
Амаль, здаецца, да святла.
Калі ж прачнуўся… вершаванка
На ліст па памяці сышла.

Ці так было, ці мне здалося?
Мо ночка з розуму звяла?
Ды што за пух прыліп на носе?
Няўжо пярынка ад крыла?

20.05.2010

Памяці Соф'і Шыбека

Зборнік вершаў. Малая пясчынка
ў неабсяжным, дзівосным сусвеце.
А на вокладцы – фота дзяўчынкі –
цуд гарэзлівы ў сонечным леце.

Вусны банцікам. Вішанькі – вочкі.
Броўкі – пёркамі. Погляд пястушкі.
Вецер шэпчацца ў косках дзявочых:
“Гэта ж, пэўна, паэткі дачушка?!

Тая кветка, што ўсмешкай натхняла
і была слухачом самым першым,
калі маці ўначы калыхала
і спявала чароўныя вершы.”

Зацікаўлюся. Кніжку адкрыю.
Дакрануся да кожнай старонкі.
І давераць мне словы жывыя
свет жанчыны – матулі і жонкі.

Кім была, чым жыла, што любіла,
як штодзённасць прымала на плечы,
дзе знайшла лебядзіныя крылы,
каб да сонейка ўзняцца з цямрэчы.

Як таемна люляла напевы,
што сыходзілі святам з нябёсаў,
апявала аблокі, і дрэвы,
і світанкі ў агеньчыках росаў.

Падбірала акорды сугуччаў
і запісвала іх, як умела…
Ды жыццё птушкай раненай з кручы
ў незваротную бездань зляцела…

Дагартаю. Душой. Дачытаю.
Бы дап’ю. Да апошняга слова.
Памяну. Як магу. Тым, што маю.
Зберагу іскры шчасця былога.

Прапаную сасмагламу свету.
Хай гавораць старонкі нямыя!
Хто сказаў, што канаюць паэты?
Не! Яны ў нашых сэрцах – жывыя!

21.01.2011

Сказаўшы "Досыць!"

Сказаўшы “Досыць!” адзіноце,
Па шаўкатраў’ю, па расе,
Ідзе жанчына і жывоцік –
Свой найвялікшы скарб – нясе.

Усмешка – сонейкам на твары,
Хоць і не лашчыла жыццё:
Кахала моцна – а без пары.
Але – дзіцё! Яе дзіцё!

Яно ўнутры гуляе-б’ецца,
Чакае часу ў свеце жыць.
Яго маленечкае сэрца
Пужлівай птушачкай трымціць.

Мо там – дачка? А мо – сыночак?
Абраць бы лепшае імя!
А колькі дзён і колькі ночак
У светлых марах правяла!

Якім яе малютка будзе –
У год, у тры, у дваццаць пяць?
Ці неяк выб'ецца у людзі?
Ці будзе маці шанаваць?

Яна ўжо дзіцятка кахае!
Ажно пяе пад ёй зямля!
Ў руках жывоцік калыхае –
Нібы люляе немаўля!

Мо і глядзіць хто-небудзь скоса:
“Што, нагуляла – і адна?”
Але яна плыве па росах
Як прыгажунечка-вясна…

І што ёй плёткі і зласлоўе?
Яны развеюцца, як дым.
А вось напоўненнасць любоўю
Не параўнаецца ні з чым…

15.08.2010

Сон

Мне прымроіўся жудасны сон –
Шчэ дагэтуль душа мая ў поце:
Што мяне штурханулі ў загон
І дубінкай старанна калоцяць:

Па вушах, каб не слухалі "муць"
Пра пакуты маёй “сінявокай”;
Па вачах, каб не смелі зірнуць
На жыццё з нечаканага боку;

Па руках, што да працы гараць
І працуюць штодня, дзякуй Богу,
Але дом для сябе збудаваць
З-за бясконцай галечы не могуць;

Па нагах, каб не лезлі дарма
Аніякаму "пану" пад ногі,
І па шыі – сядле для ярма –
Чалавечага “шчасця” нябогі;

Па спіне, каб сагнутай была
За кавалак надзённага хлеба,
І па сэрцу – вытоку святла –
Каб не мела спадзеву на неба!

Дзікі сон! Сплю далей… і маўчу…
А ці сон? Ці не з явай памежжа ?
Я кідаюся і віскачу,
Бы свіння перад тым, як зарэжуць.

Прачынаюся… Чую свой віск…
Адыходжу ад жаху патрошку...
І з’яўляецца мутны абрыс:
Я ляжу на падлозе
Ля ложка…

13.07.2011

Што за лёс - быць паэтам гаротным?

Што за лёс – быць паэтам гаротным?
Як ні б’ешся, жыццё – каламуць.
Надрукуюць, але пасмяротна –
Бы вянок на труну пакладуць.

Скажуць словы – бы кінуць каменні
Ў раскапаную зеўру зямлі.
Памянуць, ды праводзін імгненні
Не забудуць гарэлкай заліць.

Прачытаюць апошнія вершы
І “пахваляць” памерлага так:
“І ў жыцці быў нябога не першы,
І сканаў, як апошні бядак.”

Пераклад. Б. Пастарнак. "Недатыка й ціхоня..."

Недатыка й ціхоня – як ёсць –
зараз ты ўся – агонь-аганёчак.
Дай замкну я тваю прыгажосць
у цямніцу – у верш-церамочак.

Паглядзі, як гульнёй агнявой
азарае "арандж" абажура
край акна, падаконнік, пакой,
нашы цені і нашы фігуры.

Ты з нагамі крыж-накрыж сядзіш
на тахце – па турэцку, няйначай, –
і ляпечаш – о, мой ты малыш! –
аба ўсім ну зусім па-дзіцячы.

Задуменная, ніжаш на ніць
жменьку пацерак – як жа парвалі?! –
і спрабуеш са мной гаварыць
пра дарослыя рэчы рэалій.

Кажаш, пошлае слова – “любоў”?
Я прыдумаю назву другую
і ўвесь свет – мора створаных слоў,
як захочаш ты, перайменую.

Ды не выдасць твой сумны выраз
пачуцця невычэрпнага залеж –
твайго чуйнага сэрцайка пласт.
Ну навошта ты вочы хаваеш?

15.06.2013

Б. Пастернак "Недотрога, тихоня..."

Недотрога, тихоня в быту,
Ты сейчас вся огонь, вся горенье,
Дай запру я твою красоту
В темном тереме стихотворенья.

Посмотри, как преображена
Огневой кожурой абажура
Конура, край стены, край окна,
Наши тени и наши фигуры.

Ты с ногами сидишь на тахте,
Под себя их поджав по-турецки.
Все равно, на свету, в темноте,
Ты всегда рассуждаешь по-детски.

Замечтавшись, ты нижешь на шнур
Горсть на платье скатившихся бусин.
Слишком грустен твой вид, чересчур
Разговор твой прямой безыскусен.

Пошло слово любовь, ты права.
Я придумаю кличку иную.
Для тебя я весь мир, все слова,
Если хочешь, переименую.

Разве хмурый твой вид передаст
Чувств твоих рудоносную залежь,
Сердца тайно светящийся пласт?
Ну так что же глаза ты печалишь?

1956

Парады харчавання

Таўсты ты сёння ці худы,
Пачні ўжываць парады прэсы:
Не трэба есці ад нуды
І заядаць смачненькім стрэсы.

Не еш ні чыпcы, ні фастфуд,
Ні ўсё, чым грэбуе і кошка.
І белы хлеб – не надта “гуд”,
Таму ўжывай яго патрошку.

А ўсё, што даў табе гарод
Прымай штодня без асцярогі.
З такой ядой няма турбот,
А вось карысці – вельмі многа.

Не еш таго, што не гніе,
А будзеш есці – ёсць надзея,
Што косці бедныя твае
Ў зямлі па скону не збуцвеюць.

Лепш тое жэрці, што чарвяк
Паспрабаваў і тым адзначыў.
Не еш такое? Ну й дзівак!
Напэўна, ты не маеш дачы?

Ды што б ні еў ты, не спяшай,
Ніхто ў цябе не забірае.
І меншы посуд ужывай –
Спецыялісты гэта раяць.

Не перакусвай на хаду!
Шукай кампанію ды месца!
А дома многа не гатуй –
І гардэроб не будзе цесным.

Няхай ласунак будзе тым,
Чым ён павінен быць – ласункам.
Таму, смакуючы тарты,
Да меры сам ужо датумкай.

Бывай здароў! Але ні ў чым
Перагінаць не трэба палку…

Давайма, сябра, пад'ядзім!
Ёсць агурок і луста салка!

23.08.2011

Па матэрыялах навін сайта www.tut.by
"Простыя правілы харчавання"
http://news.tut.by/health/246980.html

Песіміст бачыць...

Песіміст бачыць толькі тунэля бясконцую цемру,
Аптыміст – толькі ззянне святла ў чорнай пастцы тунэля.
Рэаліст – і тунэль, і святло, і… о,бедныя нервы! –
Нейкі там сілуэт, што ляціць – нібы ў некага цэліць.

І адзін машыніст цягніка, што стралою імчыцца,
Успрымае крытычна і пільна паўночную яву:
Бачыць трох ідыётаў, якім закарцела напіцца
І палегчы на рэйках, забыўшы, што гэта - не лавы.