Прывітанне

Пераклад санета 46 У. Шэкспіра.

Ў мяне зноў часткі цела ў барацьбе –
Твой вобраз мілы дзеляць між сабой:
Жадаюць вочы мець яго сабе,
А сэрца пратэстуе: “Не! Ён – мой!”

І ўладна абвяшчае: ты – у ім,
Таму цябе не можа ўгледзець зрок.
Вачам жа праўда бачыцца ў другім:
Ты - толькі іх - паблізу і здалёк.

Каб спрэчкі не вяліся болей тут,
Узяўся розум справу рассудзіць.
Крыху паразважаў – і вось прысуд –
Як шчасце справядліва падзяліць:

Вачам - тваю красу даверыць зноў,
А сэрцу - даць сардэчную любоў.

W. Shakespeare, Sonet 46

Mine eye and heart are at a mortal war
How to divide the conquest of thy sight;
Mine eye my heart thy picture's sight would bar,
My heart mine eye the freedom of that right.

My heart doth plead that thou in him dost lie--
A closet never pierced with crystal eyes--
But the defendant doth that plea deny
And says in him thy fair appearance lies.

To 'cide this title is impanneled
A quest of thoughts, all tenants to the heart,
And by their verdict is determined
The clear eye's moiety and the dear heart's part:

As thus; mine eye's due is thy outward part,
And my heart's right thy inward love of heart.

Як старанна люстэрка не тры...

Як старанна люстэрка не тры,
Як не лайся на пыл і на жонку,
Але кім сябе бачыш знутры,
Тым, на жаль, не з’яўляешся звонку.

І не стома – прычына таму,
І не крэмаў благіх ужыванне.
Проста ты ўласны твар акунуў
У сапраўднае адлюстраванне.

Ухапіўшы ўсе рысы твае,
Бы праводзячы дбайную зверку,
Без ілжывасці перадае
Непадкупнае фота – люстэрка.

Там не ўбачыш душы маладосць –
Толькі твар… і мяшкі… і маршчыны.
Сівізны ўжо прыпыленасць ёсць…
Але што – сівізна для мужчыны?

І на твары не толькі гады,
Што праз пальцы пяском праляцелі,
Але й моцных пачуццяў лады,
І нястрыманых думак фартэлі,

І пяшчотнай усмешкі святло,
І рамантыкі подых вясновы,
І натхнёнага духа чало…
Дык нашто тыя з выглядам змовы?

Кінь люстэрка! Хай гарам гарыць!
Ну навошта ўглядацца вачыма,
Калі ўсё, што нязменна – ўнутры,
А што звонку – праносіцца міма?

Пераклад. Б. Пастарнак. "Недатыка й ціхоня..."

Недатыка й ціхоня – як ёсць –
зараз ты ўся – агонь-аганёчак.
Дай замкну я тваю прыгажосць
у цямніцу – у верш-церамочак.

Паглядзі, як гульнёй агнявой
азарае "арандж" абажура
край акна, падаконнік, пакой,
нашы цені і нашы фігуры.

Ты з нагамі крыж-накрыж сядзіш
на тахце – па турэцку, няйначай, –
і ляпечаш – о, мой ты малыш! –
аба ўсім ну зусім па-дзіцячы.

Задуменная, ніжаш на ніць
жменьку пацерак – як жа парвалі?! –
і спрабуеш са мной гаварыць
пра дарослыя рэчы рэалій.

Кажаш, пошлае слова – “любоў”?
Я прыдумаю назву другую
і ўвесь свет – мора створаных слоў,
як захочаш ты, перайменую.

Ды не выдасць твой сумны выраз
пачуцця невычэрпнага залеж –
твайго чуйнага сэрцайка пласт.
Ну навошта ты вочы хаваеш?

15.06.2013

Б. Пастернак "Недотрога, тихоня..."

Недотрога, тихоня в быту,
Ты сейчас вся огонь, вся горенье,
Дай запру я твою красоту
В темном тереме стихотворенья.

Посмотри, как преображена
Огневой кожурой абажура
Конура, край стены, край окна,
Наши тени и наши фигуры.

Ты с ногами сидишь на тахте,
Под себя их поджав по-турецки.
Все равно, на свету, в темноте,
Ты всегда рассуждаешь по-детски.

Замечтавшись, ты нижешь на шнур
Горсть на платье скатившихся бусин.
Слишком грустен твой вид, чересчур
Разговор твой прямой безыскусен.

Пошло слово любовь, ты права.
Я придумаю кличку иную.
Для тебя я весь мир, все слова,
Если хочешь, переименую.

Разве хмурый твой вид передаст
Чувств твоих рудоносную залежь,
Сердца тайно светящийся пласт?
Ну так что же глаза ты печалишь?

1956

У збан, які ўжо поўны, не нальеш…

У збан, які ўжо поўны, не нальеш.
Пусты ж умесціць дождж дароў ад Бога.
Таму ў галодны дух сыходзіць верш,
А ў сыты – не запхнеш ужо нічога.

Так талент, не прысычаны нічым,
І прагне, і ўмяшчае, і стварае.
А сноб, які прабіўся ў багачы,
П’е славу, ды ўсё менш у духу мае.

11.05.2010

Пераклад санета 100 У. Шэкспіра

Ты, Муза, дзе? Чаму цябе няма
З тым, хто тваёй магутнасці выток?
Няўжо натхненне страчваеш дарма
На спеў пусты - і голас твой знямог?

Прыйдзі хутчэй! Шэдэўрамі залі
Няўмольны час, каб змыць яго таўро!
Пой для таго, хто талент запаліў
І ажывіў пачуццямі пяро!

Зірні, гультайка, ў твар маёй любві!
Ці там няма няўхільнасці прыкмет?
Ты лёт хвілін сатыраю абві -
Каб не пакінуў зменлівасці след.

Услаў любоў! І славаю зніштож
Навалу –смерць , касу яе і нож!

W.Shakespeare, Sonet 100

Where art thou, Muse, that thou forget'st so long
To speak of that which gives thee all thy might?
Spend'st thou thy fury on some worthless song,
Darkening thy power to lend base subjects light?

Return, forgetful Muse, and straight redeem
In gentle numbers time so idly spent;
Sing to the ear that doth thy lays esteem
And gives thy pen both skill and argument.

Rise, resty Muse, my love's sweet face survey,
If Time have any wrinkle graven there;
If any, be a satire to decay,
And make Time's spoils despised every where.

Give my love fame faster than Time wastes life;
So thou prevent'st his scythe and crooked knife.

О, птушкі...

О, птушкі! Ціўкаюць, звіняць,
Шапочуць, каркаюць, шчабечуць…
Яны не могуць не спяваць,
Не перагуквацца аб нечым.

У тым – прырода іх і лёс,
Патрэба іх і асалода –
Заводзіць спевы да нябёс –
Штодня, не гледзячы на моду.

І песень тых не параўнаць,
Як не злічыць іх шматгалоссе -
Усім на свеце дагадзяць,
Бо ўсе майстэрскі сола ўзносяць.

Рулады, трэлі, перасвіст,
Каленцы, ўздохі, пераборы…
І кожны – творца і артыст.
Ці скажаш, лепей з іх каторы?

Вось так і я. Хоць як паэт,
Бадай, каштоўнасці не маю,
Нястомна вершы ў белы свет,
Бы песні птушка, уздымаю.

Няхай ляцяць, куды падзьме,
Ў чыю душу пагоніць ветрык,
Каб сэрца шчырае мае
Спявала-дыхала ў паветры.

Мо і занадта просты спеў
І дзе-нідзе не тыя словы...
Ды свет бы радасці не меў,
Каб не птушыныя размовы.

15.06.2010

Ледзь знясілю, захварэю...

Ледзь знясілю, захварэю,
Непакоюся найперш:
Ці паспею,
Ці даспею
Напісаць свой лепшы верш?

Каб хапіла толькі часу!
Каб натхненне не сышло!
Ці не згасну
Я заўчасна,
Сэрца сцягваючы ў тло?

Смерці цела не баюся,
Толькі дух таміцца мой.
Ці ўталюся
Ў жыццятрусе
Апантанасцю сваёй?

Лёс адцяне пупавіну,
Што трымае на зямлі,
І адрыне…
Ці пакіну
Ў кімсьці след сваёй любві?

Адарваўшыся ад глебы,
Раптам кіну сумаваць
З-за патрэбы
Цуды неба
Ў іншым свеце апяваць…

22.03.2011

Перачытаю мной напісанае ўчора...

Перачытаю мной напісанае ўчора –
І ўсё парву без шкадавання на шматкі.
Слабыя вершы. Выклікаюць толькі сорам.
Чытаць такія – а ці будуць дзівакі?

Нашто забруджваць абы чым крыніцу мовы
І сваім глупствам галаву людзям дурыць?
Ажно звінець павінны складзеныя словы!
А верш – кіпець і доўгім рэхам гаманіць!

Лепш не пісаць, як іскры таленту не маеш.
У нас і так багата творцаў і пісак.
Але душу натхненне смагай атуляе
І ціха шэпча: “Паспрабуй-ка сёння так…”

І цягне зноў прымаць наркотык вершавання
І на паперы свае думкі рыфмаваць.
Бо покі ў сэрцы ёсць надзея і каханне,
Жыве і вера, і патрэба - 'шчэ пісаць.

Таму лісты сваімі вершамі мараю…
Хаця каму цікавы гэты лістапад?
Калі сыйду, ці тое нехта прачытае?
Здаецца мне, такое здарыцца наўрад…

Пераклад. Б. Пастарнак. Гефсіманскі сад.

Мігценне зорак роем хаатычным
Давала звыш ілюзію святла
Сцяжыне, што вакол гары Маслічнай
Ад вод Кедрону ўверх спіраллю йшла.

Сцямнелы шлях спыняўся на вяршыне.
За ёй у небе Млечны шлях бялеў
І вабіў так, што шэрыя масліны
Па ім ісці імкнуліся далей.

А тут быў сад з надзелам. Іісусе
Сабраў любімых вучняў за сцяной
І мовіў так: “Душа ў смяротнай скрусе.
Ганіце сон. Маліцеся са мной.”

І адцураўся шчыра, без прытворства,
як ад дароў, пазычаных на час,
і ад улады, і ад цудатворства
і стаў смяротным, як і кожны з нас.

Начны абшар здаваўся месцам судным –
Самотным краем змроку, небыцця.
Паўночны свет быў ціхім і бязлюдным,
І толькі сад прывязваў да жыцця.

Хрыстос маліў Айца ў крывавым поце,
Каб чашу смерці неяк абмінуць, –
І бачыў толькі бездані чарноцце
І у Сябе – людскую слабіну.

Мальбой змягчыўшы жудаснасць рэалій,
Ісус да вучняў крочыў. А яны
Усе, як ёсць, салодка, мірна спалі,
Палёгшы, дзе прыйшлося, на зямлі.

Ён пабудзіў іх. Словам агарошыў –
Чаму яны не разам з ім, а ў снах?
І абвясціў: “Прабіў мой час апошні!
Сын Чалавечы ў здрадніка ў руках!”

І, ледзь прамовіў, як аднекуль люду
Набегла шмат: прыслужнікі, рабы,
Старэйшыны, і кніжнікі, і Юда –
Прыклаўся пацалункам – як забіў.

А Пётр, свой меч узняўшы, замахнуўся,
Адсек камусьці вуха праз адчай.
Ды сціх, пачуўшы раптам ад Ісуса:
“Хто меч падняў – загіне ад мяча.

Калі б Айцец Нябесны мой абрушыў
На карнікаў маіх свой Божы гнеў,
На мне і валасочка не крануўшы,
Рассеяліся б ворагі мае.

Але жыццё дайшло да той старонкі,
Што ўсіх святынь утвораных свяцей:
Калі прароцтваў велічных скарбонкі
Ва ўсёй павінны збыцца паўнаце.

Хада вякоў на прытчы вязь падобна.
Усё ідзе па руху па свайму.
Я для сцвярджэння ісціны Гасподняй
У муках чалавечых смерць прыму.

Сыйду ў труну – і ў трэці дзень устану.
Заззяе сонца, рэкі ажывуць.
І да мяне, як баржы каравана,
На суд плыты стагоддзяў паплывуць.”

БОРИС ПАСТЕРНАК
ГЕФСИМАНСКИЙ САД

Мерцаньем звезд далеких безразлично
Был поворот дороги озарен.
Дорога шла вокруг горы Масличной,
Внизу под нею протекал Кедрон.

Лужайка обрывалась с половины.
За нею начинался Млечный путь.
Седые серебристые маслины
Пытались вдаль по воздуху шагнуть.

В конце был чей-то сад, надел земельный.
Учеников оставив за стеной,
Он им сказал: "Душа скорбит смертельно,
Побудьте здесь и бодрствуйте со мной".

Он отказался без противоборства,
Как от вещей, полученных взаймы,
От всемогущества и чудотворства,
И был теперь, как смертные, как мы.

Ночная даль теперь казалась краем
Уничтоженья и небытия.
Простор вселенной был необитаем,
И только сад был местом для житья.

И, глядя в эти черные провалы,
Пустые, без начала и конца,
Чтоб эта чаша смерти миновала,
В поту кровавом Он молил Отца.

Смягчив молитвой смертную истому,
Он вышел за ограду. На земле
Ученики, осиленные дремой,
Валялись в придорожном ковыле.

Он разбудил их: "Вас Господь сподобил
Жить в дни мои, вы ж разлеглись, как пласт.
Час Сына Человеческого пробил.
Он в руки грешников себя предаст".

И лишь сказал, неведомо откуда
Толпа рабов и скопище бродяг,
Огни, мечи и впереди - Иуда
С предательским лобзаньем на устах.

Петр дал мечом отпор головорезам
И ухо одному из них отсек.
Но слышит: "Спор нельзя решать железом,
Вложи свой меч на место, человек.

Неужто тьмы крылатых легионов
Отец не снарядил бы мне сюда?
И, волоска тогда на мне не тронув,
Враги рассеялись бы без следа.

Но книга жизни подошла к странице,
Которая дороже всех святынь.
Сейчас должно написанное сбыться,
Пускай же сбудется оно. Аминь.

Ты видишь, ход веков подобен притче
И может загореться на ходу.
Во имя страшного ее величья
Я в добровольных муках в гроб сойду.

Я в гроб сойду и в третий день восстану,
И, как сплавляют по реке плоты,
Ко мне на суд, как баржи каравана,
Столетья поплывут из темноты".

25.03.2013

Пераклад верша Henry David Thoreau

Нязменны той, хто праўду любіць,
На ёй адной трымае вочы,
Бо хто душы маной не згубіць,
Той і да фальшы не ахвочы.

Як час вакол усё змяняе!
Але ёсць рацыя ў прыродзе –
Што толькі невуцтва знікае,
Тады, як мудрасць - узыходзіць…

Пераклад санета 18 У.Шэкспіра.

Цябе я параўнаў бы з летнім днём.
Але ж ты ласкавей і прыгажэй:
Сваволіць лета ветрам і дажджом,
А дні цяпла за век твой не даўжэй.

І змены ў летнім небе творыць час:
То паліць сонца, то ў аблоках спіць;
А ўсё, што на зямлі цвіло для нас,
Пад ногі смеццем восенню зляціць.

Вось толькі ты не сыйдзеш з летам, не!
Не звяне кветка дзіўнай мілаты!
Яе увекавечыць мой санет
Нязменнаю - на доўгія гады.

І, покуль будзе свет яго чытаць,
Ты той жа маладосцю будзеш ззяць.

W.Shakespeare, Sonet 18

Shall I compare thee to a summer's day?
Thou art more lovely and more temperate:
Rough winds do shake the darling buds of May,
And summer's lease hath all too short a date;
Sometime too hot the eye of heaven shines,
And often is his gold complexion dimmed;
And every fair from fair sometime declines,
By chance or nature's changing course untrimmed:
But thy eternal summer shall not fade,
Nor lose possession of that fair thou ow'st,
Nor shall Death brag thou wand'rest in his shade,
When in eternal lines to time thou grow'st.
So long as men can breathe or eyes can see,
So long lives this, and this gives life to thee.